Tark: 9 definitions

Introduction:

Tark means something in Hinduism, Sanskrit, Hindi. If you want to know the exact meaning, history, etymology or English translation of this term then check out the descriptions on this page. Add your comment or reference to a book if you want to contribute to this summary article.

Tark has 8 English definitions available.

Languages of India and abroad

Sanskrit dictionary

[Deutsch Wörterbuch]

Source: Cologne Digital Sanskrit Dictionaries: Böhtlingk and Roth Grosses Petersburger Wörterbuch

Tark (तर्क्):—, tarkayati (ep. auch med.) [DHĀTUP. 33, 107] (ūhe).

1) vermuthen, eine Vermuthung aufstellen: tāṃ samīkṣya tarkayāmāsa bhaimīti [Mahābhārata 3, 2663.] [Rāmāyaṇa 5, 18, 22.] evaṃ sā tarkayitvā [Mahābhārata 3, 2889.] tathā tarkayāmi yathānenācirapravrajitena bhavitavyam [Mṛcchakaṭikā 113, 24.] [Prabodhacandrodaja 20, 5.] [Daśakumāracarita] in [Benfey’ Chrestomathie aus Sanskritwerken 199, 10.] ayi tarkaya kena devī gatā syāt sprich deine Vermuthung aus [Śākuntala 83, 5, v. l.] na mithyā mama tarkitam Vermuthung [Harivaṃśa 9467.] —

2) sich in Vermuthungen über Jmd oder Etwas ergehen, hinter Jmd zu kommen suchen, sich eine Vorstellung von Jmd oder Etwas machen; mit dem acc.: dakṣiṇenātha vāmena katareṇa svidasyati . iti māṃ saṃgatāḥ sarve tarkayiṣyanti śatravaḥ .. [Mahābhārata 4, 1970.] śatroḥ sakāśātsaṃprāptaḥ sarvathā tarkyatāmayam . viśvāsayogo sahasā na kartavyo vibhīṣaṇe .. [Rāmāyaṇa 5, 90, 10.] vidhervilāsānabdheśca taraṃgāṃko hi tarkayet [Kathāsaritsāgara 26, 18.] atyadbhutamacintyaṃ ca atarkitamidaṃ mayā [Rāmāyaṇa 1, 67, 21.] nāhaṃ tathā carāmi loke yathā tvaṃ māṃ tarjayase (lies: tarkayase beurtheilst, dir vorstellst) svabuddhyā [Mahābhārata 14, 913.] —

3) für Jmd oder Etwas halten; mit dopp. acc.: sa hi tāṃ tarkayāmāsa rūpato nṛpatiḥ śriyam [Mahābhārata 1, 6540.] rūpaṃ na sadṛśaṃ tasyāstarkayāmāsa kiṃ ca na [6545.] (tām) durdharṣāṃ tarkayāmāsa dīptāmagniśikhāmiva [3, 2398.] tarkaye tvāṃ mahadbhūtam [Harivaṃśa 11402.] tvaṃ tāvatkatamāṃ tarkayasi welche hältst du dafür [Śākuntala 86, 9.] itthaṃbhūtāṃ prathamavirahe tāmahaṃ tarkayāmi [Meghadūta 92.] pratyādeśānna (acc.) khalu bhavato dhīratāṃ tarkayāmi [112.] saṃpratyetāvatīṃ śaktiṃ gamane tarkayāmyaham . daśonaṃ yojanaśataṃ navonaṃ vā na saṃśayaḥ .. [Rāmāyaṇa 5, 1, 56.] pūrvameva mayā rāma tarkitastvam mahatā tejasā yukto gūḍho gniriva dāruṣu [4, 11, 9. 3, 27, 22.] —

4) nachsinnen, in Gedanken sich Jmd oder Etwas vorführen, im Sinne haben, an Jmd oder Etwas denken: tathā tarkayatastasya [Mahābhārata 3, 1723.] dṛṣṭvā tatsaukaraṃ rūpaṃ tarkayāmāsa citradhā [Bhāgavatapurāṇa 3, 13, 20.] śrutāni devaliṅgāni tarkayāmāsa [Mahābhārata 3, 2204.] sadā hyenaṃ tarkayate [5, 1895.] prāgjyotiṣapure cāpi narakaṃ sādhu tarkaye (in Parallele mit jānāmi, vidito me) [Harivaṃśa 3134.] im Sinne haben zu, gedenken zu; mit dem infin.: so smānatarkayat bhoktum [Mahābhārata 3, 16244.] tarkayante surāṃhantum [1894.] balimiva paribhoktuṃ vāyasāstarkayanti [Mṛcchakaṭikā 157, 11.] [Meghadūta 52.] atarkita an den oder woran man nicht gedacht hat, unerwartet [Amarakoṣa 3, 5, 7.] [Harivaṃśa 4467.] [Bhartṛhari 3, 63.] [Kumārasaṃbhava 4, 22.] [Kathāsaritsāgara 10, 187. 25, 219.] [Prabodhacandrodaja 117, 6] (vgl. Schol. [2]). —

5) in’s Klare kommen: devau vā tau manuṣyau vā na tarkayitumutsahe [Rāmāyaṇa 3, 25, 12.] —

6) scheinen oder sprechen [DHĀTUP.] — [WEBER] vermuthet, dass die urspr. Bed. drehen sei; vgl. torqueo.anu

1) in Gedanken bei Jmd sein: devamevānvatarkayat [Mahābhārata 3, 1722.] —

2) in Jmd Etwas sehen, Jmd halten für: tvāmarthinaṃ viprasutānutarkaye [Bhāgavatapurāṇa 8, 18, 32.] — nis s. niṣṭarkya . — pari

1) hinundhersinnen, sich in Gedanken womit beschäftigen: manorathaiścaiva tu cintayāmi tathaiva buddhyā paritarkayāmi [Rāmāyaṇa 5, 30, 18.] na hyahaṃ taṃ kapi manye karmabhiḥ paritarkayan [41, 6.] ime hi divye maṇikuṇḍale me devāśca taistairupāyairapahartukāmāśchidreṣu nityaṃ paritarkayanti [Mahābhārata 14, 1683.] aparitarkita unerwartet [Harivaṃśa 4500.] —

2) Jmd gerichtlich verhören, vernehmen: kaccinna tarkayuktā vā ye cāpyaparitarkitāḥ . tvayā vā tava vāmātyairbādhyante tāta mānavāḥ .. [Rāmāyaṇa Gorresio 2, 109, 16.] — pra

1) über Etwas (acc.) in’s Klare kommen, erschliessen: idamidamiti tatra tatra tattatsvaparamatairgahanaṃ pratarkayadbhiḥ [Mahābhārata 12, 6687.] sthiratvavyāyāmairbalaṃ vaidyaḥ pratarkayet [Suśruta 1, 130, 1.] —

2) halten für: pratidhvanīnātmakṛtānniśamya pratarkayannanyamṛgendranādān [Bhaṭṭikavya 2, 9.] — Vgl. pratarka, pratarkya . — saṃpra halten für: apayātaṃ ca samarādviṣaṇṇaṃ saṃpratarkya tam [Harivaṃśa 13804.] — vi

1) vermuthen, glauben: tannūnaṃ mṛtyumāpsyatīti vitarkayāmi [Pañcatantra 35, 5.] sich in Vermuthungen ergehen: kiṃ nu svidetatpatatīti sarve vitarkayantaḥ parimohitāḥ smaḥ [Mahābhārata 1, 3571.] Vermuthungen über Jmd (acc.) anstellen: itthaṃ saśiṣyeṣu bhṛguṣvanekadhā vitarkyamāṇo bhagavāṃsa vāmanaḥ [Bhāgavatapurāṇa 8, 18, 23.] avitarkita wovon man keine Ahnung gehabt hat [Rāmāyaṇa 2, 69, 21.] —

2) halten für: alajīlakṣaṇairyuktamalajīṃ vitarkayet [Suśruta 1, 298, 17.] —

3) nachdenken, nachsinnen, erwägen [Mahābhārata 4, 221.] vitarkayannāsya labhāmi niścayam [234.] vitarkya manasāpi [Rāmāyaṇa 5, 35, 39.] tataḥ sa vitarkyābravīt [Pañcatantra 121, 25.] [Kathāsaritsāgara 21, 124.] [Bhāgavatapurāṇa 1, 4, 27.] vitarkayanto bahudhā [3, 20, 33.] über Etwas (acc.) nachsinnen: gurulāghavamarthānāmārambheṣvavitarkayan [Rāmāyaṇa Gorresio 2, 65, 6.] —

4) in’s Klare kommen, erschliessen: vitarkya kāmajaircihnaiḥ [Kathāsaritsāgara 7, 67.] — Vgl. vitarka fgg. — saṃvi über Etwas nachdenken [Mahābhārata 4, 234.] — sam halten für: (tām) punaḥ saṃtarkayāmāsaṃ raverbhraṣṭāmiva prabhām [Mahābhārata 1, 6540.] evaṃ saṃtarkayāmāsa rūpadraviṇasaṃpadā . kanyāmasadṛśīṃ loke [6548.]

--- OR ---

Tark (तर्क्):—

4) sa pratasthe tato yuktyā svabhṛtyairapyatārkataḥ so v. a. unbemerkt [Kathāsaritsāgara 86, 26.] — pari vgl. paritarkaṇa . — prati, apratitarkita unerwartet oder wovon man sich keine Vorstellung zu bilden vermag [Rāmāyaṇa ed. Bomb. 6, 113, 9.]

Source: Cologne Digital Sanskrit Dictionaries: Sanskrit-Wörterbuch in kürzerer Fassung

Tark (तर्क्):—, tarkayati , te (metrisch) —

1) vermuthen , eine Vermuthung aufstellen.

2) sich in Vermuthungen ergehen über , zu kommen suchen hinter , sich eines Vorstellung machen von ; mit Acc. —

3) halten für , mit doppeltem Acc. —

4) nachsinnen , in Gedanken sich vorführen , im Sinne haben , denken an (Acc.). —

5) im Sinne haben — , gedenken zu ; mit Infin. —

6) in’s Klare kommen.

7) bhāṣārtha oder bhāsārtha. — Mit anu

1) in Gedanken sein bei (Acc.). —

2) halten für , mit doppeltem Acc. — Mit nis in niṣṭarkya. — Mit pari

1) hinundher sinnen , sich in Gedanken beschäftigen.

2) Jmd gerichtlich verhören , vernehmen. — Mit pra

1) in’s Klare kommen über , erschliessen ; mit Acc. —

2) halten für , mit doppeltem Acc. — Mit saṃpra halten für , mit doppeltem Acc. — Mit prati in apratitarkita. — Mit vi

1) vermuthen , in Vermuthungen sich ergehen , glauben.

2) Vermuthungen anstellen über (Acc.). —

3) halten für , mit doppeltem Acc. —

4) nachdenken , nachsinnen , erwägen , nachsinnen über (Acc.). —

5) in’s Klare kommen , erschliessen. — Mit saṃvi nachdenken über (Acc.). — Mit sam halten für , mit doppeltem Acc.

context information

Sanskrit, also spelled संस्कृतम् (saṃskṛtam), is an ancient language of India commonly seen as the grandmother of the Indo-European language family (even English!). Closely allied with Prakrit and Pali, Sanskrit is more exhaustive in both grammar and terms and has the most extensive collection of literature in the world, greatly surpassing its sister-languages Greek and Latin.

Discover the meaning of tark in the context of Sanskrit from relevant books on Exotic India

See also (Relevant definitions)

Relevant text

Like what you read? Consider supporting this website: