Nirvriti, Nirvṛti: 14 definitions
Introduction:
Nirvriti means something in Hinduism, Sanskrit. If you want to know the exact meaning, history, etymology or English translation of this term then check out the descriptions on this page. Add your comment or reference to a book if you want to contribute to this summary article.
Nirvriti has 12 English definitions available.
The Sanskrit term Nirvṛti can be transliterated into English as Nirvrti or Nirvriti, using the IAST transliteration scheme (?).
Languages of India and abroad
Sanskrit dictionary
[Deutsch Wörterbuch]
Source: Cologne Digital Sanskrit Dictionaries: Böhtlingk and Roth Grosses Petersburger WörterbuchNirvṛti (निर्वृति):—(von var mit nis)
1) f. a) innere Zufriedenheit, Wohlbehagen, Glückseligkeit, Wonne, Entzücken; = sukha [Hemacandra’s Abhidhānacintāmaṇi 1370.] [Anekārthasaṃgraha 3, 271. 272] (wo fälschlich mukha gedruckt ist). [Medinīkoṣa t. 120.] = susthitatva [Trikāṇḍaśeṣa 3, 3, 161.] = susthiti [Medinīkoṣa] = saustha (d. i. sausthya) [Hemacandra’s Anekārthasaṃgraha] nirvṛtīrvedanāni ca [Mahābhārata 2, 893.] vicārya khalu paśyāmi tatsukhaṃ yatra nirvṛtiḥ [12, 4114.] hṛdayasya [Nalopākhyāna 22, 3.] (arājake janapade) vedānnādhīyate viprā na ca vindate nirvṛtim [Rāmāyaṇa Gorresio 2, 69, 16.] ārtāḥ prajā naravyāghra kva nu yāsyanti nirvṛtim [3, 71, 7.] [Suśruta 2, 348, 16.] na brahma saṃsmarasi nirvṛtimeṣi kena [Bhartṛhari 3, 71.] [Raghuvaṃśa 9, 37] sa prāpa priyāliṅgananirvṛtim [12, 65.] [Śākuntala 178.] svargādadhikataraṃ nirvṛtisthānam [100, 17] (die richtige Lesart für nirvṛtti). [Vikramorvaśī 28.] sānandāmiva nirvṛtim [Kathāsaritsāgara 10, 205.] ratinivṛtī [?16, 123. 26, 283. Geschichte des Vidūṣaka 325. Pañcatantra 5, 9. I, 383. Vetālapañcaviṃśati in Lassen’s Anthologie 31, 12. Bhāgavatapurāṇa 2, 6, 7. 3, 15, 50. 5, 1, 41. 4, 4. 14, 17. Mārkāṇḍeyapurāṇa 23, 108. Prabodhacandrodaja 89, 4] (wo mit der v.l. so st. nivṛtti zu lesen ist). [95, 4.] [Śiśupālavadha 4, 64.] Hieher viell. auch [Rgva tch’er rol pa ed. Calc. 42, 2. 138, 2.] Nach FOUCAUX Erlösung. Vgl. citta . — b) Erlösung (nirvāṇa, mokṣa) [Trikāṇḍaśeṣa] [Hemacandra’s Abhidhānacintāmaṇi 74.] [Hemacandra’s Anekārthasaṃgraha] — c) das zur - Ruhe - Kommen (= nivṛtti) bhūmyambuvāyujaiḥ pittaṃ kṣipramāpnoti nirvṛtim [Suśruta 1, 152, 12]; vgl. das gleichbedeutende śama in der vorangehenden und folgenden Zeile. — d) Untergang, Tod (astaṃgamana, mṛtyu) [Medinīkoṣa] [Hemacandra’s Anekārthasaṃgraha] Durch Tod übersetzt [BURNOUF] das Wort [Bhāgavatapurāṇa 3, 30, 4. fg.], doch scheint hier Bed. 1. besser zu passen. — e) Ungezogenheit [Hitopadeśa 110, 20.] Falsche Form für nirvṛtti, wie die v.l. hat. —
2) m. Nomen proprium eines Mannes [Harivaṃśa 1206.] eines Sohnes des Vṛṣṇi [Viṣṇupurāṇa 422.] [Bhāgavatapurāṇa 9, 24, 3.]
--- OR ---
Nirvṛti (निर्वृति):—
1) a) mano [Spr. 2279.] nātinirvṛtyā [Kathāsaritsāgara 119, 49.] Am Schluss, im [Rgva tch’er rol pa] Erlösung. — Vgl. pari .
--- OR ---
Nirvṛti (निर्वृति):—
1) b) [Hemacandra] [Yogaśāstra 1, 5. 3, 154.]
Source: Cologne Digital Sanskrit Dictionaries: Sanskrit-Wörterbuch in kürzerer FassungNirvṛti (निर्वृति):——
1) f. — a) innere Zufriedenheit , Wohlbehagen , Glückseligkeit , Wonne , Entzücken. — b) Erlösung. purī f. [Indische studien von Weber 14,385.] — c) das zur Ruhe Kommen. — d) das Erlöschen (einer Lampe) [Kād. (1872) 59,6.] — e) *Untergang , Tod. — f) Ungezogenheit ; richtig nirvṛtti. —
2) m. Nomen proprium verschiedener Männer.
Sanskrit, also spelled संस्कृतम् (saṃskṛtam), is an ancient language of India commonly seen as the grandmother of the Indo-European language family (even English!). Closely allied with Prakrit and Pali, Sanskrit is more exhaustive in both grammar and terms and has the most extensive collection of literature in the world, greatly surpassing its sister-languages Greek and Latin.
See also (Relevant definitions)
Starts with: Nirvriticakshus, Nirvritikara, Nirvritimant, Nirvritimat, Nirvritipada, Nirvritishatru, Nirvritisthana.
Ends with: Abhinirvriti, Anirvriti, Cittanirvriti, Natinirvriti, Paranirvriti, Parinirvriti, Vrikanirvriti.
Full-text (+21): Nirvritti, Anirvriti, Parinirvriti, Nirvriticakshus, Nirvritishatru, Nirvritimat, Nirvritisthana, Vitigata, Nirdhriti, Nivvui, Susthitatva, Anirvvriti, Vrikanirvriti, Cittanirvriti, Parikankshin, Nidhriti, Nivritti, Trinetra, Dhrishti, Nibbuti.
Relevant text
Search found 19 books and stories containing Nirvriti, Nirvṛti, Nirvrti, Nir-vriti, Nir-vṛti, Nir-vrti; (plurals include: Nirvritis, Nirvṛtis, Nirvrtis, vritis, vṛtis, vrtis). You can also click to the full overview containing English textual excerpts. Below are direct links for the most relevant articles:
Garga Samhita (English) (by Danavir Goswami)
Verse 4.19.97 < [Chapter 19 - A Thousand Names of Srī Yamunā]
Bhakti-rasamrta-sindhu (by Śrīla Rūpa Gosvāmī)
Verse 1.2.29 < [Part 2 - Devotional Service in Practice (sādhana-bhakti)]
Verse 3.2.101 < [Part 2 - Affection and Service (dāsya-rasa)]
Brihad Bhagavatamrita (commentary) (by Śrī Śrīmad Bhaktivedānta Nārāyana Gosvāmī Mahārāja)
Verse 2.1.38 < [Chapter 1 - Vairāgya (renunciation)]
Cidgaganacandrika (study) (by S. Mahalakshmi)
Verse 240 [Kāli consumes Agni, who emerges from Sūrya] < [Chapter 4 - Fourth Vimarśa]
Sahitya-kaumudi by Baladeva Vidyabhushana (by Gaurapada Dāsa)
Text 10.54 < [Chapter 10 - Ornaments of Meaning]
Puranic encyclopaedia (by Vettam Mani)