Kirtay, Kīrtay: 4 definitions

Introduction:

Kirtay means something in Hinduism, Sanskrit. If you want to know the exact meaning, history, etymology or English translation of this term then check out the descriptions on this page. Add your comment or reference to a book if you want to contribute to this summary article.

Kirtay has 2 English definitions available.

Languages of India and abroad

Sanskrit dictionary

[Deutsch Wörterbuch]

Source: Cologne Digital Sanskrit Dictionaries: Böhtlingk and Roth Grosses Petersburger Wörterbuch

Kīrtay (कीर्तय्):—(denom. von kīrti), kīrtayati (ep. auch med.) [DHĀTUP. 32, 110] (kṝt); aor. acikīrtat und acīkṛtat [Pāṇini’s acht Bücher 7, 4, 7,] [Scholiast]

1) commemorare, gedenken, Erwähnung thun, nennen, aufführen, hersagen, mittheilen, verkünden, erzählen, rühmend erwähnen; mit dem gen.: yathāso.mama.kevalo.nānyāsāṃ kī.tayāśca.a [Atharvavedasaṃhitā 7, 37, 1. 38, 4.] apām, lokānām [The Śatapathabrāhmaṇa 3, 1, 4, 15.] yadru.rasya kī.tayati [Taittirīyasaṃhitā 6, 1, 7, 8.] na yajñe rakṣasāṃ kīrtayet, upāṃśu, uccaiḥ [Aitareyabrāhmaṇa 2, 7.] mit dem acc.: divākīrtyamadivā kīrtayantaḥ [5, 31.] āyuṣmatāṃ kathāḥ kīrtayantaḥ [ĀŚV. GṚHY. 4, 6.] evaṃ viduṣaḥ pāpaṃ na kīrtayet [The Śatapathabrāhmaṇa 8, 5, 1, 17. 12, 1, 3, 22.] atra gāthā vāyugītāḥ kīrtayanti purāvidaḥ [Manu’s Gesetzbuch 9, 42.] pituḥ sa nāma saṃkīrtya kīrtayetprapitāmaham [3, 221.] jyeṣṭhānujyeṣṭhatāmeṣāṃ nāmadheyāni vā vibho . dhṛtarāṣṭrasya putrāṇāmānupūrvyeṇa kīrtapa [Mahābhārata 1, 2727.] eṣa dharmavidhiḥ kṛtsnaścāturvarṇyasya kīrtitaḥ [Manu’s Gesetzbuch 10, 131. 1, 42. 3, 36. 5, 74. 9, 65.] bhoḥśabdaṃ kīrtayedante svasya nāmno bhivādane [2, 124.] asaṃśrave caiva gurorna kiṃcidapi kīrtayet [2, 203.] tryahaṃ na kīrtayedbrahma [4, 110. 111.] dattvā dānaṃ kīrtayatu (verkünde öffentlich) yaste harati puṣkaram [Mahābhārata 13, 4583.] āsitaṃ śayitaṃ bhuktaṃ sūta rāmasya kīrtaya [Rāmāyaṇa 2, 58, 10.] satataṃ kīrtayanto mām [Bhagavadgītā 9, 14.] kīrtitāṃkīrtayiṣyāmi [Mahābhārata 13, 7663.] [Nalopākhyāna 20, 29.] na sā vidyā na tacchilpaṃ na taddānaṃ na sā kalā . arthārthibhirna taddhairyaṃ dhanināṃ yanna kīrtyate .. die nicht gelobt würde [Pañcatantra I, 4.] bhrāturacikīrtacca vikramam [Bhaṭṭikavya 15, 72. -] [Rāmāyaṇa 1, 1, 9.] [Pañcatantra III, 110.] [Raghuvaṃśa 1, 87.] [Amarakoṣa 3, 4, 1, 1.] puroḍāśaḥ hutaśeṣe ca kīrtyate wird auch in der Bed. von hutaśeṣa aufgeführt, genannt [Trikāṇḍaśeṣa 3, 3, 429. 4, 3.] — med.: bahutvānnāmadheyāni pannagānām na kīrtayiṣye [Mahābhārata 1, 1549.] sunṛśaṃsamidaṃ karma teṣāṃ krūropasaṃhitam . kīrtayasva yathāvṛttam [5652. 8333.] jalaṃ prataramāṇaśca kīrtayeta pitāmahān [13, 4387.] kīrtayāno naro hyetān (devān) mucyate sarvakilviṣaiḥ [7661.] —

2) Etwas als Etwas erwähnen, für Etwas erklären, nennen, heissen; pass. heissen, gelten: dvividhaṃ kīrtyate dvaidhaṃ ṣāḍguṇyaguṇavedibhiḥ [Manu’s Gesetzbuch 7, 167.] kṣatturjātastathogrāyāṃ śvapāka iti kīrtyate [10, 19.] viprasevaiva śūdrasya viśiṣṭaṃ karma kīrtyate [123. 12, 89.] rākṣasī kīrtitā hi sā [3, 280. 1, 11.] pramāṇaṃ likhitaṃ bhuktiḥ sākṣiṇaśceti kīrtitam [Yājñavalkya’s Gesetzbuch 2, 22.] — anu gedenken, Erwähnung thun, verkünden, hersagen, erzählen: rāmamakliṣṭakarmāṇaṃ nimittairanukīrtayan [Rāmāyaṇa 5, 29, 33.] yāni rāmo nvakīrtayat [19, 13.] vācāpi puruṣānanyāṃsuvratā nānvakīrtayat [Mahābhārata 1, 4381.] [Rāmāyaṇa 1, 14, 22.] ye cānye nānukīrtitāḥ [Mahābhārata 1, 2725. 3, 5025.] [Suśruta 1, 125, 14.] na cānukīrtayedadya dattvā er verkünde nicht laut [Mahābhārata 3, 13259.] yathānukīrtayantyetat prātarutthāya duḥsvapnādyupaśāntaye [Bhāgavatapurāṇa 8, 4, 15.] diśāmabhijayaṃ brahmanvistareṇānukīrtaya erzähle [Mahābhārata 2, 994.] — Vgl. anukīrtana . — samabhi berichten, erzählen: saha vṛṣṇyandhakavyāghrairupāsāṃ cakrire tadā . tatra nānāvidhākārāḥ kathāḥ samabhikīrtya vai .. [Mahābhārata 14, 2066.] — ud preisen: mahimānaṃ yadutkīrtya tava saṃhriyate vacaḥ . śrameṇa tadaśaktyā vā na guṇānāmiyattayā .. [Raghuvaṃśa 10, 33.] — pari

1) laut überall verkinden, verkünden, mittheilen, erzählen, preisen: svakarma [Pāraskara’s Gṛhyasūtrāṇi 3, 12.] [Manu’s Gesetzbuch 11, 122.] na dattvā parikīrtayet [4, 236.] svaṃ nāma parikīrtayet [2, 122.] yaḥ kaścitkasyaciddharmo manunā parikīrtitaḥ [7. 3, 200. 4, 221.] [Rāmāyaṇa 1, 71, 1. 3, 27, 24.] [Bhāgavatapurāṇa 8, 14, 11.] ityetanmātsyakaṃ nāma purāṇaṃ parikīrtitam . ākhyānamidamākhyātaṃ sarvapāpaharaṃ mayā .. [Mahābhārata 3, 12802.] syādaśvinau ca parikīrtayato na rogaḥ [13, 7160.] —

2) für Etwas erklären, nennen; pass. heissen, gelten: ūrdhvaṃ nābhermedhyataraḥ puruṣaḥ parikīrtitaḥ [Manu’s Gesetzbuch 1, 92.] abhiyoge tha sākṣye vā duṣṭaḥ sa parikīrtitaḥ [Yājñavalkya’s Gesetzbuch 2, 15.] [Bhagavadgītā 18, 7.] śuddhamāṃsasya yaḥ snehaḥ sa vasā parikīrtitā [Suśruta 1, 327, 10. 258, 15.] [Pañcatantra I, 211.] Citat beim Schol. zu [Śākuntala 80] und [51, 16.] [Sāhityadarpana 85.] — saṃpari aufzählen: dhātvantareṣu yāḥ sapta kalāḥ saṃparikīrtitāḥ [Suśruta 2, 268, 21. 1, 200, 2.] — pra

1) aufführen, mittheilen, verkünden: udbudhyasveti ca ṛco yathāsaṃkhyaṃ prakīrtitāḥ [Yājñavalkya’s Gesetzbuch 1, 299.] kiṃ tava prakīrtayitvā bhṛśaśokavardhanam [Mahābhārata 4, 306.] eṣā dharmasya vo yoniḥ samāsena prakīrtitā [Manu’s Gesetzbuch 2, 25. 9, 56. 10, 130.] [Bhāgavatapurāṇa 7, 15, 80.] —

2) für Etwas erklären, nennen; pass. heissen, gelten: himavadvindhyayormadhyaṃ yatprāgvinaśanādapi . pratyageva prayāgācca madhyadeśaḥ prakīrtitaḥ .. [Manu’s Gesetzbuch 2, 21. 3, 27.] [Pañcatantra III, 118.] [Bhāṣāpariccheda 10.] —

3) gutheissen, für angemessen erachten: datte tvardhaṃ prakīrtitam [Yājñavalkya’s Gesetzbuch 2, 148.] avaskandapradānasya sarve kālāḥ prakīrtitāḥ [Pañcatantra IV, 37.] nāyikānāṃ sakhīnāṃ ca śaurasenī prakīrtitā [Bharata] zu [Śākuntala 9, 6.] — saṃpra

1) erwähnen: dakṣiṇāvayavāḥ kecidvedairte saṃprakīrtitāḥ [Mahābhārata 13, 4926.] —

2) für Etwas erklären, nennen; pass. heissen, gelten: tyāgo hi trividhaḥ saṃprakīrtitaḥ [Bhagavadgītā 18, 4.] [Pañcatantra I, 136.] vamanadravyayogānāṃ digiyaṃ saṃprakīrtitā [Suśruta 1, 160, 9. 258, 14.] dhūmavaṃśaśarāmartyāḥ suparvāṇaḥ prakīrtitāḥ d. i. suparvan hat die Bedeutung von dhūma u.s.w. [Trikāṇḍaśeṣa 3, 3, 272. 4, 6.] — sam erwähnen, hersagen, verkünden, preisen: mayi saṃkīrtite [Mahābhārata] in [Benfey’ Chrestomathie aus Sanskritwerken 13, 4.] pituḥ sa nāma saṃkīrtya kīrtayetprapitāmaham [Manu’s Gesetzbuch 3, 221.] [Mahābhārata 3, 2200. 4039.] [Śākuntala 82, 9.] nāmnā ca gotreṇa ca karmaṇā ca saṃkīrtayanbhūmipatīṃsametān [Mahābhārata 1, 6980.] purastādeva rāmasya guṇāḥ saṃkīrtitāstava [Rāmāyaṇa 3, 46, 3.] tathyaṃ saṃkīrtayiṣyāmi [4, 59, 3.] evaṃ saṃkīrtya rājānam [Bhāgavatapurāṇa 9, 5, 22.]

--- OR ---

Kīrtay (कीर्तय्):—mit ud vgl. utkīrtana; mit pari vgl. parikīrtana . — saṃpari [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 69, 25.] — pra

1) kīrtita schon erwähnt [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 47, 3.]

--- OR ---

Kīrtay (कीर्तय्):—mit samanu s. samanukīrtana .

Source: Cologne Digital Sanskrit Dictionaries: Sanskrit-Wörterbuch in kürzerer Fassung

Kīrtay (कीर्तय्):—, kīrtayati (episch auch Med.) —

1) Commemorare , gedenken , Erwähnung thun , nennen , aufführen , hersagen , mittheilen , verkünden , erzählen , rühmend erwähnen ; mit Gen. oder Acc.(nur dieser später). —

2) Etwas als Etwas erwähnen , erkläre für , nennen , heissen ; mit zwei Acc. Pass. heissen , gelten für. — Desid. Erwähnung thun wollen , mit Gen. [Aitareyāraṇyaka 469,19] ( na cikīrtayiṣet zu lesen). — Mit anu gedenken , Erwähnung thun , verkünden , hersagen , erzählen ; mit Acc. — Mit samanu in samanukīrtana. — Mit samabhi berichten , erzählen ; mit Acc. — Mit ud preisen , mit Acc. — Mit pari

1) laut überall verkünden , verkünden , mittheilen , erwähnen , erzählen , preisen ; mit Acc. —

2) erklären für , nennen ; mit zwei Acc. Pass. heissen , gelten für. — Mit saṃpari aufzählen. — Mit pra

1) hersagen , mittheilen , verkünden , ausposaunen [Hemādri’s Caturvargacintāmaṇi 1,582,20.] —

2) erklären für , nennen ; mit zwei Acc. Pass. heissen , gelten für [216,21.] —

3) gutheissen , für angemessen erachten ; mit Acc. — Mit saṃpra

1) erwähnen , mit Acc. —

2) erklären für , nennen ; mit zwei Acc. Pass. heissen , gelten für. — Mit sam erwähnen , hersagen , verkünden , preisen ; mit Acc.

context information

Sanskrit, also spelled संस्कृतम् (saṃskṛtam), is an ancient language of India commonly seen as the grandmother of the Indo-European language family (even English!). Closely allied with Prakrit and Pali, Sanskrit is more exhaustive in both grammar and terms and has the most extensive collection of literature in the world, greatly surpassing its sister-languages Greek and Latin.

Discover the meaning of kirtay in the context of Sanskrit from relevant books on Exotic India

See also (Relevant definitions)

Relevant text

Like what you read? Consider supporting this website: