Avakasa, Avakāśa, Avakāsa, Avakasha: 23 definitions

Introduction:

Avakasa means something in Buddhism, Pali, Hinduism, Sanskrit, the history of ancient India, Marathi, Jainism, Prakrit. If you want to know the exact meaning, history, etymology or English translation of this term then check out the descriptions on this page. Add your comment or reference to a book if you want to contribute to this summary article.

Avakasa has 22 English definitions available.

The Sanskrit term Avakāśa can be transliterated into English as Avakasa or Avakasha, using the IAST transliteration scheme (?).

Languages of India and abroad

Sanskrit dictionary

[Deutsch Wörterbuch]

Source: Cologne Digital Sanskrit Dictionaries: Böhtlingk and Roth Grosses Petersburger Wörterbuch

Avakāśa (अवकाश):—(von kāś mit ava) m.

1) ein auf Etwas gerichteter Blick, techn. Bezeichnung einiger Sprüche, bei deren Recitation auf gewisse Gegenstände geblickt wird. [The Śatapathabrāhmaṇa 4, 5, 6, 1. 14, 1, 4, 1. 2, 2, 51.] [Kātyāyana’s Śrautasūtrāṇi 9, 7, 9.] die hierzu Zuzulassenden heissen avakāśya [Kātyāyana’s Śrautasūtrāṇi 9, 8, 16. 12, 5, 11. 26, 7, 52]; die nicht Zugelassenen anavakāśita [Harisvāmin] zu [The Śatapathabrāhmaṇa 4, 5, 6, 5.] —

2) Platz, Raum, Gelegenheit [Amarakoṣa 3, 4, 120.] avakāśeṣu cokṣeṣu nadītīreṣu caiva hi . vivikteṣu ca tuṣyanti dattena pitaraḥ sadā .. [Manu’s Gesetzbuch 3, 207.] avakāśo vivikto yaṃ mahānadyoḥ samāgame [Rāmāyaṇa 2, 54, 21. 5, 15, 12.] [Suśruta 1, 33, 17. 326, 11.] [Vikramorvaśī 62, 15.] mahāvakāśa geräumig, weit [Kauśika’s Sūtra zum Atuarvaveda 24.] yathāvakāśam adv. nach Verhältniss des Raumes [Prātiśākhya zum Ṛgveda 15, 2.] yathāvakāśaṃ nī an seinen Platz bringen [Raghuvaṃśa 6, 14.] asmākamasti na kathaṃcidihāvakāśaḥ [Pañcatantra IV, 9] (vgl. [Sāhityadarpana 43, 19. fgg.]). avakāśo na śāntvasya rākṣaseṣviha dṛśyate .. na dānasya na bhedasya naiva yuddhasya dṛśyate . gatiratra caturṇāṃ hi vānarāṇāṃ mahātmanām .. [Rāmāyaṇa 5, 9, 28. 29.] supi cetyasyāvakāśaḥ . vṛkṣābhyām die Regel supi ca findet Anwendung in dem Beispiele vṛ (vgl. anavakāśa und [Pāṇini’s acht Bücher 1, 4, 1,] [Scholiast]) [Pāṇini’s acht Bücher 1, 4, 2, Scholiast] tato na nyūnatvaśaṅkāvakāśaḥ [Madhusūdanasarasvatī’s Prasthānabheda] in [Weber’s Indische Studien 1, 14, 3.] avakāśaṃ kar oder Platz machen, Raum geben, Einlass geben: udyamāya ha tamavakāśaṃ karoti [The Śatapathabrāhmaṇa 8, 5, 1, 13.] tathāparasmā avakāśaṃ na karoti [13, 8, 1, 19. 20. 3, 12. 10, 2, 2, 7.] bhāṇḍāvakāśada (Räubern) [Manu’s Gesetzbuch 9, 271. 278.] [Yājñavalkya’s Gesetzbuch 2, 276.] śayane datto vakāśaḥ [Amaruśataka 18.] [Raghuvaṃśa 4, 58.] tasmāddeyo vipulamatibhirnāvakāśo dhamānām [Pañcatantra I, 410.] dadau ca nijacitte pi so vakāśaṃ manobhuvaḥ [Kathāsaritsāgara 20, 71.] asau hi dattvā timirāvakāśam (der Finsterniss Einlass gebend) astaṃ vrajatyunnatakoṭirinduḥ [Mṛcchakaṭikā 44, 22.] avakāśapradāna [Garbhopaniṣad] in [Weber’s Indische Studien 2, 66.] avakāśaṃ labh Platz finden, festen Fuss gewinnen, eine günstige Aussicht, Gelegenheit erlangen: chāyā na mūrchati malopahataprasāde śuddhe tu darpaṇatale sulabhāvakāśā [Śākuntala 191.] labdhāvakāśo me manorathaḥ [15, 10.] labdhāvakāśā me prārthanā [17, 14.] śokāvegadūṣite me manasi viveka eva nāvakāśaṃ labhate [Prabodhacandrodaja 91, 17.] labdhāvakāśastasya (ihm beizukommen) abhūt [Kathāsaritsāgara 5, 108.] labdhāvakāśo vidhyanmāṃ (so ist zu lesen) tatra dagdho manobhavaḥ [1, 41.] auch avakāśamāp [24, 227.] avakāśaṃ rudh keinen Raum geben, hindern, hemmen: nidrām nayanasalilotpīḍaruddhāvakāśām [Meghadūta 88.] —

3) Zwischenraum, Oeffnung [Amarakoṣa 3, 4, 189.] [Suśruta 1, 359, 13. 2, 80, 12.] īṣadavakāśaṃ gatvā zur Erkl. von stokamantarā gatvā [Scholiast] zu [Śākuntala 8, 9.] —

4) Zwischenzeit: atha yānyūrdhvāni krayādahāni tasminnavakāśe dhvaryuragniṃ cenoti [The Śatapathabrāhmaṇa 6, 2, 2, 29.] — Vgl. abhyavakāśa, abhrāvakāśika, abhrāvakāśin .

--- OR ---

Avakaśa (अवकश):—das Herableuchten: nakṣatrāṇāmavakāśena puṇḍarīkaṃ jāyate [Pañcaviṃśabrāhmaṇa 18, 9, 6.] —

2) (anayoḥ stanayoḥ) avakāśo na paryāptastava bāhulatāntare kein Platz, kein Raum für [Spr. 3451.] ākāśamavakāśapradāne [Oxforder Handschriften 225,a,8 v. u.] tamasāmavakāśāya damit die Finsterniss Platz greifen könne [Spr. 1588.] na dhvāntamantarbhavane vakāśaṃ karoti [Varāhamihira’s Bṛhajjātaka S. 43, 33.] Gelegenheit so v. a. Musse [2879.]

--- OR ---

Avakāśa (अवकाश):—

2) saṃprāpya mūḍhabuddhīnāmavakāśam Gelegenheit ihnen beizukommen [Spr. (II) 6886.]

Source: Cologne Digital Sanskrit Dictionaries: Sanskrit-Wörterbuch in kürzerer Fassung

Avakāśa (अवकाश):—m. (adj. Comp. f. ā) —

1) freier Platz , Raum , Stelle.

2) Zwischenraum. avakāśena dazwischen [Tāṇḍyabrāhmaṇa 18,9,6.] —

3) Zwischenzeit.

4) Platz für , Gelegenheit zu (Gen.). kāśaṃ kar oder Platz machen , Raum — , Gelegenheit geben , Einlass gewähren (mit Dat. und Gen.). kāśaṃ labh oder āp (mit und ohne Präp.) Platz — , Gelegenheit finden , sich Eingang zu verschaffen wissen. kāśaṃ rudh hemmen , hindern.

5) freie Zeit , Musse [Indische sprüche 6240.] —

6) Bez. gewisser Sprüche , bei deren Recitation auf gewisse Gegenstände geblickt wird.

context information

Sanskrit, also spelled संस्कृतम् (saṃskṛtam), is an ancient language of India commonly seen as the grandmother of the Indo-European language family (even English!). Closely allied with Prakrit and Pali, Sanskrit is more exhaustive in both grammar and terms and has the most extensive collection of literature in the world, greatly surpassing its sister-languages Greek and Latin.

Discover the meaning of avakasa in the context of Sanskrit from relevant books on Exotic India

See also (Relevant definitions)

Relevant text

Like what you read? Consider supporting this website: